Wymagania instytucji kontrolnych

Podstawy prawne kontroli stanowią:

• 2 i art. 9 ustawy z dnia 20 lipca 1991r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz.U. z 2018r., poz. 1471 z późn. zmianami), zwanej dalej u.i.o.ś.
• 48 ustawy z dnia 6 marca 2018r. Prawo przedsiębiorców (Dz.U. z 2018r., poz. 646 z późn. zmianami), zwanej dalej u.p.p.,
• 32 ustawy z dnia 10 lipca 2007r. o nawozach i nawożeniu (t.j. Dz.U. z 2018r., poz. 1259), zwanej dalej u.n.n.,
• zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej Nr 2001/331/WE ustalające minimalne kryteria działania inspekcji ochrony środowiska w państwach członkowskich,
• 108 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2017r. Prawo wodne (Dz. U. z 2017r., poz. 1566 z późn. zmianami), zwanej dalej u.P.w.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 u.i.o.ś. Inspekcja Ochrony Środowiska kontroluje podmioty korzystające ze środowiska.

Podmiotem korzystającym ze środowiska, w myśl art. 3 pkt 20a) ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2018r. poz. 799 z późn. zmianami), zwanej dalej u.P.o.ś jest:

a) przedsiębiorca w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców oraz przedsiębiorca zagraniczny w rozumieniu przepisów ustawy o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

a także osoby prowadzące działalność wytwórczą w rolnictwie w zakresie upraw rolnych, chowu lub hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego,

b) jednostka organizacyjna niebędąca przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców,

c) osoba fizyczna niebędąca przedsiębiorcą, korzystająca ze środowiska w zakresie, w jakim korzystanie ze środowiska wymaga pozwolenia.

Zgodnie z art. 108 ust. 1 ustawy Prawo wodne, Inspekcja Ochrony Środowiska dokonuje kontroli stosowania Programu działań przez podmioty prowadzące produkcję rolną, w tym działy specjalne produkcji rolnej oraz działalność, w ramach której są przechowywane odchody zwierzęce lub stosowane nawozy.

Są to:

1. Kontrole planowe (w oparciu o roczny plan kontroli) oraz
2. Kontrole pozaplanowe, tj.:
   
   • interwencyjne
   • na wniosek
   • inwestycyjne
   • inne.

Powyższe kontrole mogą mieć charakter:

• kompleksowy (kontrola obejmująca komponenty środowiska, takie jak: ochrona powietrza, ochrona przed hałasem, gospodarka wodno-ściekowa, gospodarka odpadami, czy gospodarka nawozami naturalnymi),
• problemowy (kontrola obejmująca jeden bądź dwa komponenty środowiska lub ich części).

Kryteria wyboru podmiotów do kontroli:

W przypadku kontroli planowych kontrola IOŚ skoncentrowana jest głównie na podmiotach mogących najbardziej oddziaływać na środowisko, z uwagi na:

• skalę produkcji
• technologię produkcji
• działania powodujące zagrożenie zanieczyszczenia środowiska.

Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska, wybierając podmioty do planowych kontroli, posługuje się poniższymi kryteriami:

• kryteria Systemu Kontroli (SK):
  • kategoryzacja zakładów (I - V),
• cykle kontrolne:
  • ogólnopolskie,
  • wojewódzkie,
• stopień zanieczyszczenia zlewni – na podstawie badań Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ),
• wielkość powierzchni użytków rolnych na obszarach szczególnie narażonych na zanieczyszczenie związkami azotu pochodzącymi ze źródeł rolniczych.

Zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli (art. 48  u.P.p.).

Kontrolę wszczyna się nie wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli.

Jeżeli kontrola nie zostanie wszczęta w terminie 30 dni od dnia doręczenia ww. zawiadomienia, wszczęcie kontroli wymaga ponownego zawiadomienia.

Na wniosek przedsiębiorcy kontrola może być wszczęta przed upływem 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia (art. 48 ust. 4 u.P.p.).

Czynności związane z pobieraniem próbek i dokonywaniem oględzin, wykonywaniem pomiarów mogą być wykonywane przed upływem ww. 7 dni (art. 48 ust. 5 u.P.p.).

Zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli nie stosuje się m.in., gdy (art. 48 ust. 11 u.P.p.):

• przeprowadzenie kontroli jest niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia,
• przeprowadzenie kontroli uzasadnione jest bezpośrednim zagrożeniem życia, zdrowia lub środowiska naturalnego.

Przebieg kontroli:

1. Czynności kontrolne rozpoczyna się od okazania legitymacji służbowej i doręczenia upoważnienia do przeprowadzenia kontroli (art. 49 u.P.p.), chyba że przepisy szczególne przewidują możliwość podjęcia kontroli tylko po okazaniu legitymacji. W takim przypadku upoważnienie doręcza się przedsiębiorcy, albo osobie przez niego upoważnionej, w terminie określonym w u.P.p., lecz nie później niż w terminie 3 dni roboczych od dnia wszczęcia kontroli (art. 49 ust. 1 u.P.p.).

W razie nieobecności kontrolowanego przedsiębiorcy lub osoby przez niego upoważnionej, czynności kontrolne mogą być wszczęte po okazaniu legitymacji służbowej pracownikowi kontrolowanego lub osobie zatrudnionej u przedsiębiorcy w ramach innego stosunku prawnego, który może być uznany za osobę umocowaną do dokonywania czynności prawnych, lub w obecności przywołanego świadka, którym powinien być funkcjonariusz publiczny, niebędący jednak pracownikiem organu przeprowadzającego kontrolę, czyli IOŚ (art. 49 ust. 10 u.P.p.).

2. Czas trwania wszystkich kontroli jednego organu kontrolnego u przedsiębiorcy w jednym roku kalendarzowym nie może przekraczać:

• 12 dni roboczych – w odniesieniu do mikroprzedsiębiorców,
• 18 dni roboczych – w odniesieniu do małych przedsiębiorców,
• 24 dni roboczych – w odniesieniu do średnich przedsiębiorców,
• 48 dni roboczych – w odniesieniu do pozostałych przedsiębiorców, (art. 55 ust. 1 u.P.p.).

Powyższych terminów nie stosuje się m.in. w przypadku, gdy:

• przeprowadzenie kontroli jest niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia, przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia,
• przeprowadzenie kontroli jest uzasadnione bezpośrednim zagrożeniem życia, zdrowia lub środowiska naturalnego, (art. 55 ust. 2 u.P.p.).

3. Wpis organu kontrolnego do książki kontroli przedsiębiorcy.

Uwaga! Nie można równocześnie podejmować i prowadzić więcej niż jednej kontroli działalności danego przedsiębiorcy.

Nie dotyczy to sytuacji, gdy przeprowadzenie kontroli jest uzasadnione bezpośrednim zagrożeniem życia, zdrowia lub środowiska naturalnego oraz przeciwdziałaniem popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia.

4. Okazanie, w razie takiej potrzeby:

• imiennego „poświadczenia bezpieczeństwa”, w przypadku przewidywanej kontroli dokumentów niejawnych,
• książeczki sanitarno-epidemiologicznej.

5. Przedstawienie zespołu kontrolnego (inspektorzy, pracownicy laboratorium, czy wydziału monitoringu środowiska). Jeżeli przeprowadzenie niezbędnych pomiarów, w tym pobranie próbek, lub wykonanie innych czynności kontrolnych wymaga specjalistycznej wiedzy lub umiejętności, wojewódzki inspektor ochrony środowiska może upoważnić do udziału w kontroli osobę niebędącą inspektorem, a posiadającą taką wiedzę lub takie umiejętności (art. 9 ust. 2a u.i.o.ś.).

6. Przedstawienie zakresu kontroli.

7. Podanie przewidzianego czasu trwania kontroli:

• do czasu trwania kontroli nie wlicza się czasu nieobecności kontrolowanego przedsiębiorcy lub osoby przez niego upoważnionej, jeżeli stanowi to przeszkodę w przeprowadzeniu czynności kontrolnych oraz
• gdy organ kontrolny pisemnie zawiadomi przedsiębiorcę o przerwaniu kontroli na czas niezbędny do przeprowadzenia badań próbki produktu lub próbki kontrolnej, jeżeli jedyną czynnością kontrolną po otrzymaniu wyniku badania próbki będzie sporządzenie protokołu kontroli.

8. Przedstawienie programu kontroli.

9. Przeprowadzenie oględzin instalacji, użytków rolnych itp.

10. Wykonanie pomiarów (niekoniecznie podczas każdej kontroli).

11. Uzgodnienie zasad udostępnienia dokumentacji, w zakresie objętym kontrolą.

12. Analiza dokumentacji (pozwolenia, decyzje, zgłoszenia, wyniki pomiarów, plany nawożenia, rejestry itp.).

13. Ustalenie stanu przestrzegania decyzji, zgłoszeń, pozwoleń określających sposób korzystania ze środowiska, planów nawożenia, itp.

14. Wskazanie stwierdzonych nieprawidłowości i ich udokumentowanie (protokoły oględzin, protokoły ze złożenia pisemnej lub ustnej informacji, protokoły przesłuchań, zeznania świadków, wyniki analiz pobranych prób/ wykonanych pomiarów itp.).

15. Sporządzenie protokołu kontroli.

16. Przedstawienie kontrolowanemu protokołu kontroli w celu zapoznania się z ustaleniami i w celu jego podpisania.

Należy kontrolowanego poinformować o przysługujących mu uprawnieniach, tj.:

• o możliwości wniesienia do protokołu kontroli umotywowanych zastrzeżeń lub uwag,
• o prawie do odmowy podpisania protokołu kontroli.

W przypadku odmowy, inspektor czyni o tym wzmiankę w protokole kontroli, oraz o możliwości przedstawienia swojego stanowiska na piśmie do WIOŚ w terminie 7 dni.

17. Podpisanie protokołu kontroli.

18. Odnotowanie w książce kontroli zakończenia kontroli.

Podmiot może wnieść sprzeciw wobec podjęcia i wykonywania przez organy kontroli czynności z naruszeniem przywołanych wcześniej przepisów.

Sprzeciw musi być wniesiony do organu kontrolującego w terminie 3 dni roboczych od dnia rozpoczęcia kontroli, w formie pisemnej, i posiadać uzasadnienie. Efektem wniesienia sprzeciwu jest wstrzymanie czynności kontrolnych przez organ kontroli i wstrzymanie biegu czasu trwania kontroli. Organ kontrolny, tj. WIOŚ, na wniesiony sprzeciw, w terminie 3 dni roboczych od dnia otrzymania sprzeciwu wydaje postanowienie o odstąpieniu od czynności kontrolnych lub kontynuowaniu czynności kontrolnych. Organ kontrolny może w drodze postanowienia dokonać zabezpieczenia dowodów mających związek z przedmiotem i zakresem kontroli, na okres rozstrzygnięcia sprzeciwu. 

Na wydane postanowienie organu kontrolującego o kontynuowaniu czynności kontrolnych przedsiębiorca może wnieść zażalenie w terminie 3 dni od dnia doręczenia postanowienia. Rozstrzygnięcie zażalenia następuje w drodze postanowienia o utrzymaniu w mocy zaskarżonego postanowienia lub o uchyleniu zaskarżonego postanowienia i odstąpieniu od czynności kontrolnych, nie później  niż w terminie 7 dni od dnia jego wniesienia.

Na przewlekłe czynności kontrolne, po wydaniu ww. postanowienia o utrzymaniu w mocy zaskarżonego postanowienia, przedsiębiorca może wnieść do sądu administracyjnego skargę. Wniesienie skargi nie powoduje wstrzymania czynności kontrolnych (art. 59 u. P. p.)

Wniesienie sprzeciwu nie jest dopuszczalne, gdy kontrola prowadzona jest w związku z przeciwdziałaniem popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia oraz zabezpieczaniem dowodów jego popełnienia.

UDAREMNIANIE LUB UTRUDNIANIE KONTROLI:

Art. 225. § 1. ustawy z dnia 6 czerwca 1997r. Kodeks karny (t.j. Dz.U. z 2018r., poz. 1600) mówi, że:

„Kto osobie uprawnionej do przeprowadzania kontroli w zakresie ochrony środowiska lub osobie przybranej jej do pomocy udaremnia lub utrudnia wykonanie czynności służbowej, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.”

W przypadku zaistnienia ww. okoliczności organ kontrolny zawiadamia organy ścigania o popełnieniu przestępstwa.

1. Ochrona powietrza.

2. Ochrona przed hałasem.

3. Gospodarka wodna.

4. Gospodarka ściekowa.

5. Gospodarka odpadami.

6. Pozwolenie zintegrowane.

7. Wody opadowe i roztopowe.

8. Gospodarka nawozami naturalnymi (ustawa o nawozach i nawożeniu, Program działań).

a także,

9. Sprawozdawczość:

1. z zakresu korzystania ze środowiska – zbiorcze zestawienie informacji o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat (do Marszałka Województwa, w terminie do 31 marca za rok ubiegły),
2. z zakresu wykorzystywania wyrobów zawierających azbest (do Marszałka Województwa – w przypadku przedsiębiorców, albo do wójta/burmistrza/prezydenta miasta – w przypadku osób fizycznych, w terminie do 31 stycznia za rok ubiegły),
3. zbiorcze zestawienie danych o rodzajach i ilości odpadów, o sposobie gospodarowania nimi oraz o instalacjach i urządzeniach służących do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów (do Marszałka Województwa, w terminie do 15 marca za rok ubiegły),
4. KOBIZE – sprawozdanie dotyczące emisji gazów lub pyłów do powietrza do krajowej bazy o emisjach gazów cieplarnianych i innych substancjach (do Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami, w terminie 28/29 lutego za rok ubiegły),
5. Sprawozdawczość PRTR – Krajowy Rejestr Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń (do wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska, do 31 marca za rok ubiegły),
6. o masie wprowadzonych produktów w opakowaniach oraz o przeprowadzeniu kampanii edukacyjnych i uiszczeniu opłaty produktowej (do Marszałka Województwa, w terminie do 15 marca za rok ubiegły) – dla osób fizycznych nie będących przedsiębiorcami nie stosuje się przepisów dotyczących wprowadzania produktów w opakowaniach na rynek.

10. Wielkości charakterystyczne kontrolowanej działalności (produkcja roślinna, produkcja zwierzęca, technologia i urządzenia).

Podmioty prowadzące produkcję rolną, w tym działy specjalne produkcji rolnej oraz działalność, w ramach której są przechowywane odchody zwierzęce lub stosowane nawozy, prowadzą ją w sposób zapobiegający zanieczyszczaniu wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych i ograniczający takie zanieczyszczenie (art. 102.1. ustawy Prawo wodne), przechowują:

• umowy, o których mowa w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia l0 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu, tj. umowy zawarte w formie pisemnej, na podstawie których nawozy naturalne mogą być zbywane do bezpośredniego rolniczego wykorzystania. Umowę strony przechowują co najmniej przez 3 lata od dnia jej wygaśnięcia;
• dokumenty, o których mowa w ust. 2 rozdziału 1.3., Programu działań, tj. szczegółowo udokumentowany termin zbioru, data stosowania nawozu, zastosowane nawozy i ich dawki oraz termin siewu jesiennej uprawy ­­­– w przypadku podmiotów, które będą zakładać uprawy jesienią po późno zbieranych przedplonach, buraku cukrowym, kukurydzy lub późnych warzywach. Podmiotów tych nie dotyczą wówczas terminy stosowania nawozów określone w tabeli 2, zamieszczonej w ust. 1 rozdz. 1.3. Programu działań.
• mapy lub szkice działek z zaznaczeniem lokalizacji pryzmy oraz daty złożenia obornika w danym roku na danej działce, w sytuacji czasowego, jednak nie dłużej niż przez okres 6 miesięcy od dnia utworzenia każdej z pryzm, przechowywania obornika bezpośrednio na gruntach rolnych. Mapy lub szkice przechowuje się przez okres 3 lat od dnia zakończenia przechowywania obornika.

Ponadto, ww. podmioty prowadzące produkcję rolną, w tym działy specjalne produkcji rolnej oraz działalność, w ramach której są przechowywane odchody zwierzęce lub stosowane nawozy, na powierzchni większej lub równej 10 ha użytków rolnych lub utrzymujące zwierzęta gospodarskie w liczbie większej lub równej 10 Dużych Jednostek Przeliczeniowych (DJP) według stanu średniorocznego:

• posiadają plan nawożenia azotem albo obliczenia maksymalnych dawek azotu,
• prowadzą ewidencję zabiegów agrotechnicznych związanych z nawożeniem azotem, zawierającą informację o dacie zastosowania nawozu, rodzaju uprawy i powierzchni uprawy, na której został zastosowany nawóz, rodzaju zastosowanego nawozu, zastosowanej dawce nawozu oraz terminie przyorania nawozu naturalnego, w przypadku zastosowania tego nawozu na terenie o dużym nachyleniu.

Ewidencję zabiegów agrotechnicznych prowadzi się w postaci papierowej, w formie zapisów własnych, arkuszy, dzienników lub książki nawozowej, lub w postaci elektronicznej.

Wzór  ewidencji zabiegów agrotechnicznych związanych z nawożeniem azotem został określony w załączniku nr l0 do Programu działań:

Plan nawożenia azotem albo obliczenia maksymalnych dawek azotu, ewidencję zabiegów agrotechnicznych przechowuje się przez okres 3 lat od dnia zakończenia nawożenia wykonanego na podstawie posiadanego planu nawożenia azotem albo obliczeń maksymalnych dawek azotu.

Przepisów dotyczących opracowania planu nawożenia azotem oraz prowadzenia ewidencji zabiegów agrotechnicznych nie stosuje się do nawożenia upraw pod osłonami (szklarnie, inspekty, namioty foliowe) oraz upraw kontenerowych, wykorzystujących technologie zamkniętego obiegu nawozów i wody.

Obowiązkiem posiadania planu nawożenia, od dnia 1 stycznia 2019r., objęty jest:

• podmiot prowadzący produkcję rolną oraz podmiot prowadzący działalność, o której mowa w art. 102 ust. 1 ustawy Prawo wodne, który:

• prowadzi chów lub hodowlę drobiu powyżej 40 000 stanowisk lub chów lub hodowlę świń powyżej 2 000 stanowisk dla świń o wadze ponad 30 kg lub 750 stanowisk dla macior, czyli instalacje do chowu zwierząt wymagające pozwolenia zintegrowanego (instalacje IPPC), który zobowiązany jest do:
  • opracowania planu nawożenia azotem zgodnie z Kodeksem Dobrych Praktyk Rolniczych, na podstawie składu chemicznego nawozów oraz potrzeb pokarmowych roślin i zasobności gleb, uwzględniający  stosowane odpady i nawozy,
  • uzyskania pozytywnej opinii Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolnicze (OSCh-R), w terminie nie później niż do dnia rozpoczęcia stosowania nawozu naturalnego lub produktu pofermentacyjnego,
  • doręczania wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) oraz wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska, właściwym ze względu na miejsce stosowania nawozów naturalnych lub produktów pofermentacyjnych, kopię tego planu wraz z kopią pozytywnej opinii OSCh-R, nie później niż do dnia rozpoczęcia stosowania ww. nawozu lub pofermentu.
• posiada gospodarstwo rolne o powierzchni powyżej 100 ha użytków rolnych, lub uprawiający uprawy intensywne na gruntach ornych na powierzchni powyżej 50 ha, lub utrzymujący obsadę większą niż 60 DJP wg średniorocznego stanu zwierząt, który zobowiązany jest do:
  • opracowania planu nawożenia azotem z uwzględnieniem sposobu obliczania dawki nawozów azotowych mineralnych, tj. uproszczonego bilansu azotu, określonego w załączniku nr 8 do Programu działań, albo przy zastosowaniu programu nawozowego obejmującego wymagania  dla ww. uproszczonego bilansu azotu.

• nabywca nawozu naturalnego lub produktu pofermentacyjnego do bezpośredniego rolniczego wykorzystania od podmiotu importującego lub od podmiotu wytwarzającego w instalacji IPPC, ww. nawóz lub poferment.

Natomiast, do przestrzegania maksymalnych dawek azotu działającego pochodzącego z określonych w tabeli nr 14 załącznika nr 9 do Programu działań zobowiązane są te podmioty, które nie są zobowiązane do opracowania planu nawożenia azotem tj.:

• posiadający gospodarstwo rolne ≤ 100 ha,
• uprawiający uprawy intensywne na gruntach ornych na powierzchni ≤ 50 ha,
• utrzymujący obsadę zwierząt ≤ 60 DJP w stanie średniorocznym.

Na mocy przepisów ustawy z dnia 20 lipca 2017r. Prawo wodne (art. 109), w przypadku kontroli stosowania programu działań przez podmioty obowiązane do jego stosowania, właściwy organ Inspekcji Ochrony Środowiska, na podstawie wyników kontroli, w zależności od zakresu i stopnia naruszenia, wydaje z urzędu decyzję, w której może:

1) nakazać usunięcie w określonym terminie nieprawidłowości stwierdzonych w trakcie kontroli lub

2) ustalić obowiązek uiszczenia opłaty, oraz jej wysokość.

Podmioty prowadzące produkcję rolną, w tym działy specjalne produkcji rolnej, oraz działalność, w ramach której są przechowywane odchody zwierzęce lub stosowane nawozy, ponoszą opłatę za (art. 109):

1) stosowanie nawozów niezgodnie z przepisami programu działań przyjętego w drodze rozporządzenia;

2) przechowywanie odchodów zwierzęcych niezgodnie z przepisami programu działań przyjętego w drodze rozporządzenia.

Podmioty prowadzące produkcję rolną, w tym działy specjalne produkcji rolnej, oraz działalność, w ramach której są przechowywane odchody zwierzęce lub stosowane nawozy, ponoszą opłatę za (art. 109):

3) prowadzenie dokumentacji realizacji programu działań niezgodnie z przepisami programu działań przyjętego w drodze rozporządzenia albo za jej brak;

4) brak planu nawożenia azotem, jeżeli jest wymagany zgodnie z przepisami programu działań przyjętego w drodze rozporządzenia.

Maksymalne stawki ww. opłat wynoszą:

1) 2000 zł za stosowanie nawozów niezgodnie z przepisami programu działań przyjętego w drodze rozporządzenia;

2) 3000 zł za przechowywanie odchodów zwierzęcych niezgodnie z przepisami programu działań przyjętego w drodze rozporządzenia;

3) 500 zł za prowadzenie dokumentacji realizacji programu działań niezgodnie z przepisami tego programu przyjętego w drodze rozporządzenia;

4) 500 zł za brak planu nawożenia azotem, jeżeli jest wymagany zgodnie z przepisami programu działań przyjętego w drodze rozporządzenia.

Pozostałe informacje dotyczące sankcji z Programu działań:

W decyzji o opłacie i jej wysokości wskazuje się numer rachunku bankowego, na który powinna ona zostać uiszczona.

Opłatę powyższą uiszcza się w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja o opłacie stała się ostateczna. Opłata nieuiszczona w terminie podlega przymusowemu ściągnięciu w trybie określonym w przepisach ustawy z dnia 17 czerwca 1966r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2018r., poz. 1314 ze zm.).

Obowiązek uiszczenia opłaty przedawnia się z upływem 5 lat od dnia następującego po dniu, w którym upłynął termin płatności tej opłaty.

Stawki opłaty, ustalone w roku poprzednim, podlegają każdego roku kalendarzowego zmianie w stopniu odpowiadającym średniorocznemu wskaźnikowi cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem za rok poprzedni, ogłaszanemu przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, w formie komunikatu, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”. Nie później niż do dnia 31 października każdego roku, Minister właściwy do spraw gospodarki wodnej, ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, wysokość stawek opłaty, obowiązującej od dnia 1 stycznia roku następnego.

Do ponoszenia opłaty, stosuje się odpowiednio przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018r., poz. 800 ze zm.), z tym że uprawnienia organów podatkowych przysługują właściwemu organowi Inspekcji Ochrony Środowiska.

Organem wyższego stopnia w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. – Kodeks postępowania administracyjnego w sprawach decyzji, o których mowa w ust. 1, jest Główny Inspektor Ochrony Środowiska.

Decyzje powyższe podlegają natychmiastowemu wykonaniu.

Inne sankcje za nieprzestrzeganie przepisów ochrony środowiska:

• pouczenie,
• kara grzywny w postaci mandatu karnego lub pouczenie,
• decyzja wstrzymująca użytkowanie,
• decyzja wstrzymująca działalność,
• administracyjna kara pieniężna za naruszenie warunków pozwoleń na korzystanie ze środowiska.

Kto zgodnie z treścią art. 478 ustawy Prawo wodne, wbrew przepisom art. 77 ust. 1 ww. ustawy, wprowadza do wód odpady lub ciekłe odchody zwierzęce - podlega karze grzywny.

Z kolei przepisy ustawy z dnia 10.07.2007r. o nawozach i nawożeniu nakładają na wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska określone uprawnienia, w sytuacji niedostosowania się kontrolowanego do wymogów dotyczących opiniowania planu nawożenia oraz nawożenia zgodnie z wytycznymi tego planu:

Art. 33. 1. Jeżeli podmiot prowadzący chów lub hodowlę nie posiada pozytywnie zaopiniowanego planu nawożenia albo posiada plan nawożenia nie spełniający wymagań, wojewódzki inspektor ochrony środowiska nakazuje usunięcie uchybień w wyznaczonym terminie.

2. W przypadku nie usunięcia uchybień, o którym mowa w ust. 1, wojewódzki inspektor ochrony środowiska, w drodze decyzji, wstrzymuje prowadzenie chowu lub hodowli zwierząt, o których mowa w art. 18 ust. 1 (podmiot, który prowadzi chów lub hodowlę drobiu powyżej 40 000 stanowisk lub chów lub hodowlę świń powyżej 2000 stanowisk dla świń o wadze ponad 30 kg lub 750 stanowisk dla macior), z uwzględnieniem wymogu zachowania dobrostanu zwierząt oraz potrzeby bezpiecznego dla środowiska zakończenia prowadzenia chowu lub hodowli zwierząt.

Art. 34. 1. Jeżeli podmiot prowadzący chów lub hodowlę stosuje nawozy naturalne niezgodnie z pozytywnie zaopiniowanym planem nawożenia, wojewódzki inspektor ochrony środowiska nakazuje usunięcie uchybień w wyznaczonym terminie.

2. W przypadku nie usunięcia uchybień, o którym mowa w ust. 1, wojewódzki inspektor ochrony środowiska, w drodze decyzji, wstrzymuje prowadzenie chowu lub hodowli zwierząt, o których mowa w art. 18 ust. 1 (podmiot, który prowadzi chów lub hodowlę drobiu powyżej 40 000 stanowisk lub chów lub hodowlę świń powyżej 2000 stanowisk dla świń o wadze ponad 30 kg lub 750 stanowisk dla macior), z uwzględnieniem wymogu zachowania dobrostanu zwierząt oraz potrzeby bezpiecznego dla środowiska zakończenia prowadzenia chowu lub hodowli zwierząt.

Art. 35. Wojewódzki inspektor ochrony środowiska zezwala, w drodze decyzji, na ponowne podjęcie prowadzenia chowu lub hodowli zwierząt, o których mowa w art. 18 ust. 1 (podmiot, który prowadzi chów lub hodowlę drobiu powyżej 40 000 stanowisk lub chów lub hodowlę świń powyżej 2000 stanowisk dla świń o wadze ponad 30 kg lub 750 stanowisk dla macior), jeżeli podmiot prowadzący chów lub hodowlę usunie naruszenia stanowiące podstawę do wydania decyzji, o których mowa w art. 33 ust. 2 lub art. 34 ust. 2.

Pozwolenie wodnoprawne wymagane jest na wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi (w tym rolnicze wykorzystanie ścieków) w przypadku wykorzystania ścieków, w zakresie przekraczającym zwykłe korzystanie z wód, tj. jeżeli ich łączna ilość odprowadzana do środowiska jest większa niż 5 m³/dobę ścieków oczyszczonych.

Rodzaje ścieków dopuszczone do rolniczego wykorzystania:

• ścieki bytowe,
• ścieki komunalne,
• ścieki przemysłowe biologicznie rozkładalne (o składzie zbliżonym do ścieków bytowych) oraz
• wody wykorzystane, odprowadzane z obiektów chowu lub hodowli ryb (art. 84 u.P.w.).

 Formy rolniczego wykorzystania ścieków:

• nawadnianie użytków rolnych,
• nawożenie użytków rolnych przez:
  • dodanie materiałów do gleby,
  • rozprowadzenie na powierzchni,
  • wstrzykiwanie do gruntu, umieszczenie pod powierzchnią gruntu,
  • mieszanie z warstwami powierzchniowymi gruntu,
• nawadnianie oraz nawożenie stawów wykorzystywanych do chowu lub hodowli ryb.

Warunki rolniczego wykorzystania ścieków określone są w pozwoleniach wodnoprawnych.

Roczne i sezonowe dawki ścieków wykorzystywanych rolniczo, określone w pozwoleniach wodnoprawnych albo pozwoleniach zintegrowanych, nie mogą przekroczyć zapotrzebowania roślin na azot, potas i wodę oraz utrudniać przebiegu procesów samooczyszczania się gleby.

Przepisy ustawy Prawo wodne nie określają „kalendarzowych” zakazów stosowania ścieków. Terminy stosowania mogą zostać określone w pozwoleniu wodnoprawnym.

Szczegółowe warunki rolniczego wykorzystania ścieków regulują przepisy ustawy Prawo wodne oraz przepisy rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 18 listopada 2014r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód i do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego ( Dz.U. z 2014r. poz. 1800).

Warunki rolniczego wykorzystania ścieków:

• uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego,
• redukcja BZT5 co najmniej o 20% oraz redukcja zawiesiny ogólnej o co najmniej 50%,
• spełnienie warunków sanitarnych (dotyczy bakterii z rodzaju Salmonella oraz żywych jaj pasożytów Ascaris sp., Trichuris, Toxocara sp.),
• ścieki nie mogą stanowić zagrożenia dla wód podziemnych i powierzchniowych,
• nieprzekraczanie najwyższych dopuszczalnych wartości wskaźników zanieczyszczeń w ściekach tj. Hg, Cd, As, Ba, B, Be, Zn, Sn, Cr, Co, Cu Mo, Ni... – w sumie 40 wskaźników,
• nieprzekraczanie dopuszczalnej zawartości metali ciężkich w glebach (Pb, Cd, Hg, Ni, Zn, Cu, Cr).

Warunki rolniczego wykorzystania ścieków ocenia się na podstawie badań ścieków i gleby, na której mają być one zastosowane:

• badania mikrobiologiczne i parazytologiczne oraz badania stanu i składu ścieków wykonuje się co najmniej raz na dwa miesiące,
• badania zawartości metali ciężkich w glebach wykonuje się co 5 lat.

Położenie gruntów przeznaczonych do rolniczego wykorzystania ścieków oraz urządzenia i instalacje przeznaczone do magazynowania i przygotowania ścieków do rolniczego wykorzystania powinny spełnić warunki określone w załączniku nr 10 do ww. rozporządzenia. Dotyczą one m.in. odległości od:

• obiektów przeznaczonych do pobytu ludzi,
• dróg i linii kolejowych,
• linii brzegu wód płynących, zbiorników wodnych.

Zakazy dotyczące stosowania ścieków:

• gdy grunt jest zamarznięty do głębokości 30 cm,
• na gruntach, na których uprawiane są rośliny przeznaczone do spożycia w stanie surowym,
• na gruntach, gdzie zwierciadło wód podziemnych znajduje się płycej niż 1,5 m od powierzchni ziemi,
• na obszarach o spadku terenu większym niż:
  • 10% dla gruntów ornych, 
  • 20% dla łąk, pastwisk oraz plantacji drzew leśnych.