W dniach 13 - 14 kwietnia 2023 r. Fundacja na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa zorganizowała konferencje dla nauczycieli ze szkół kształcących w zawodach rolniczych pn. Zachowanie bioróżnorodności i ochrona wód w krajobrazie rolniczym oraz zajęcia edukacyjne pod tą sama nazwą skierowane do uczniów w ramach realizowanego projektu Wdrażanie Planu gospodarowania wodami w dorzeczu Wisły na przykładzie zlewni Pilicy dofinansowany ze środków Komisji Europejskiej oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Rolnej.
Oba wydarzenia odbywały się równolegle i były połączone z II etapem konkursu wiedzy dla uczniów pn. nazwą „Bioróżnorodność i ochrona wód w krajobrazie rolniczym”
Konferencja odbyła się w Hotelu Gromada Centrum w Warszawie i uczestniczyły w niej 63 osoby: nauczyciele ze szkół rolniczych z całej Polski, przedstawiciele: Ministerstwa Infrastruktury, Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Krajowego Centrum Edukacji Rolniczej w Brwinowie, Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Instytutu Zootechniki PIB w Balicach, Europejskiego Regionalne Centrum Ekohydrologii PAN w Łodzi oraz Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Państwowy Instytut Badawczy w Falentach, Fundacji na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa oraz Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie.
Celem konferencji było zaprezentowanie nauczycielom opracowanych przez Fundację na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa multimedialnych materiałów edukacyjnych z pięciu obszarów tematycznych:
- Rola Agrotechniki w poprawie gospodarki wodnej w produkcji roślinnej,
- Znaczenie rozpraszania związków azotu i fosforu pochodzenia rolniczego dla środowiska przyrodniczego i zdrowi człowieka,
- Różnorodność biologiczna w krajobrazie rolniczym,
- Zasoby wodne. Cykl hydrologiczny i zasoby wodne dla rolnictwa w aspekcie zmian klimatu,
- Rozwiązania oparte na przyrodzie, jako narzędzia w ograniczaniu zanieczyszczeń rolniczych do wód powierzchniowych i gruntowych.
Konferencje została otwarta przez Monikę Szymańską - Prezesa Zarządu Fundacji na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa, która opowiedziała o założeniach i planowanych działaniach projektu Wdrażanie Planu gospodarowania wodami w dorzeczu Wisły na przykładzie zlewni Pilicy LIFE19 IPE/PL/000005
Pierwszego dnia konferencji omówiono zagadnienia związane z Wpływem rolnictwa na zanieczyszczenia wód i działania zmierzające do ich ograniczania, omówione przez Małgorzatę Bogucka-Szymalską, Zastępcę Dyrektora Departamentu Gospodarki Wodnej i Żeglugi Śródlądowej, Ministerstwo Infrastruktury.
Przedstawiciele Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej w Warszawie – mgr inż. Michał Ceran i mgr Łukasz Pietrzak zaprezentowali temat: Osłona hydrologiczno-meteorologiczna i monitoring zasobów wodnych kraju w ujęciu zlewniowym.
Następnie rozpoczęła się część poświęcona prezentacji multimedialnych materiałów edukacyjnych. Techniczne aspekty korzystania z multimedialnych materiałów omówiła Pani Ewa Witkowska z firmy Made in media, która była odpowiedzialna za przygotowanie multimediów. Zaprezentowała poszczególne części składowe każdego obszaru:
- tekst omawiający (kurs),
- film edukacyjny,
- 2 animacje,
- 5 ćwiczeń sprawdzających,
- 3 gry edukacyjne,
- test sprawdzający,
- prace domowe,
- słownik pojęć.
Instrukcja korzystania z multimedialnych materiałów edukacyjnych wraz z zakresami tematycznymi każdego z poszczególnych obszarów, a także z informacją, jak z nich korzystać podczas zajęć w szkole, zostały przekazane nauczycielom w formie materiałów konferencyjnych.
Materiały dotyczące tematu - Rola Agrotechniki w poprawie gospodarki wodnej w produkcji roślinnej, zaprezentował ich autor dr hab. inż. Tomasz Piechota. W wytworzonych materiałach omówione zostały takie zagadnienia jak:
- najważniejsze elementy agrotechniki mające w pływ na gospodarkę wodną gleby i roślin,
- znaczenie próchnicy, jej wpływ na właściwości gleby oraz negatywne skutki odpróchniczenia gleby dla jej gospodarki wodnej,
- wpływ uprawy roli na właściwości wodne gleby,
- rola zrównoważonego nawożenia w efektywnym gospodarowaniu wodą przez rośliny.
Kolejnym ekspertem i autorem, który omówił obszar tematyczny pn. Znaczenie rozpraszania związków azotu i fosforu pochodzenia rolniczego dla środowiska przyrodniczego i zdrowi człowieka był dr Wojciech Krawczyk. Celem prezentowanego kursu było przedstawienie znaczenia, jakie odgrywają w środowisku przyrodniczym azot i fosfor, jako pierwiastki biogenne, decydujące o przebiegu podstawowych funkcji życiowych roślin i zwierząt. Podkreślenie ważności sektora rolniczego w ograniczeniu rozpraszania związków azotu i fosforu z produkcji roślinnej, a także zwierzęcej w kontekście ochrony środowiska przyrodniczego i zdrowia człowieka. Po tym wykładzie nastąpiło wręczenie nagród dla 5 uczniów, którzy uzyskali najlepsze wyniki w konkursie wiedzy pn. Bioróżnorodność i ochrona wód w krajobrazie rolniczym, który odbywał się równocześnie w sali obok. Nagrody w postaci iPadów, zostały wręczone uczniom przez Monikę Szymańską – Prezesa Zarządu Fundacji na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa.
Po obiedzie uczniowie i nauczyciele zostali zaproszeni przez Fundację do zwiedzania Centrum Nauki Kopernik.
Drugi dzień konferencji rozpoczął się od zaprezentowania multimedialnych materiałów edukacyjnych z obszaru pn. Różnorodność biologiczna w krajobrazie rolniczym opracowanego przez dr Huberta Piórkowskiego. Z tego kursu uczniowie dowiedzą się:
- jakie czynniki wpływają na kształtowanie różnorodności biologicznej,
- o specyficznym rozumieniu różnorodności biologicznej w rolnictwie,
- w jaki sposób można oceniać różnorodność biologiczną.
Kolejne materiały dotyczyły cyklu hydrologicznego i zasobów wodnych dla rolnictwa w aspekcie zmian klimatu. Autorem tych materiałów jest dr Marek Rycharski, jednak podczas konferencji zostały omówione przez dr hab. Katarzynę Izydorczyk. Celem kursu było przybliżenie uczniom problematyki zmniejszania się zasobów wodnych dla rolnictwa w następstwie działalności człowieka i zmian klimatu oraz zapoznanie ich z możliwościami przeciwdziałania temu zjawisku poprzez małą retencję.
Jako ostatnia zaprezentowała materiały dr Małgorzata Łapińska, zostały one poświęcone tematowi Rozwiązania oparte na przyrodzie, jako narzędzia w ograniczaniu zanieczyszczeń rolniczych do wód powierzchniowych i gruntowych. W trakcie kursu uczeń pozna:
- definicję i przykłady rozwiązań opartych na przyrodzie, które przyczynią się do poprawy jakości wód,
- dowie się czym są strefy ekotonowe i jaka jest ich rola i efektywność w ograniczaniu zanieczyszczeń rolniczych do wód powierzchniowych,
- definicję biotechnologii ekohydrologicznych – rozwiązań opartych na przyrodzie,
- wybrane biotechnologie ekohydrologiczne, jako narzędzia w ograniczaniu zanieczyszczeń rolniczych do wód powierzchniowych takie jak: wysokoefektywne strefy ekotonowe,
- warunki prawne i techniczne konstrukcji wysokoefektywnych stref ekotonowych, systemów biofiltracyjnych i organicznych płyt obornikowych oraz ich wydajność i miejsca skutecznych wdrożeń w Polsce,
- możliwości pozyskania funduszy europejskich na tworzenie stref buforowych i łąk ekstensywnych oraz kwietnych w ramach tzw. ekoschematów.
Dopełnieniem tych prezentacji było wystąpienie Marka Rudzińskiego – nauczyciela konsultanta, na temat wykorzystania tychże materiałów podczas zajęć szkolnych.
Na zakończenie drugiego dnia konferencji odbyły się warsztaty pn. Najbardziej efektywne formy edukacji prowadzone przez Ewę Marciniak – Kulkę, Ewę Witkowską, Annę Sawicką i Marka Rudzińskiego. Miały one na celu dostarczyć informacji na temat następujących zagadnień:
- pierwsza opinia zwrotna na temat opracowanych multimediów,
- pomysły na ich wykorzystanie podczas zajęć edukacyjnych,
- jaką formę materiałów nauczyciele uważają za najefektywniejszą dla uczniów?
- jakich materiałów dydaktycznych w obszarze ochrony środowiska i rolnictwa (dobrych praktyk) najbardziej brakuje i jaką powinny przyjąć formę?
- jakich narzędzi brakuje nauczycielom w procesie nauczania, czego oczekiwaliby, jako wsparcia?
- czy istnieje bariera technologiczna dla nauczycieli, czy potrzebują wsparcia w tym zakresie?
- z jakich pomocy korzystają nauczyciele na co dzień, czy korzystają z nowoczesnych form materiałów edukacyjnych, czy wyszukują takich materiałów w Internecie, czy korzystają z nich lekcjach?
